Wakacyjne podróże: Stambuł z nadkomisarzem Nevzatem Akmanem

Stambuł - jedno z najstarszych i największych miast świata, największa i najludniejsza metropolia Turcji, wielki ośrodek handlowy i kulturalny. Położony nad cieśniną Bosfor, która oddziela Europę od Azji może się szczycić tym, że jest jednym z dwóch miast na świecie leżących na dwóch różnych kontynentach. (Drugim miastem jest rosyjski Magnitogorsk.) W swej bogatej historii kilkakrotnie zmieniał nazwę, przynależał do różnych organizacji państwowych, przeżywał chwile świetności, ale również zdarzały się w jego dziejach gorsze lata. Jakby nie było - historia i współczesne oblicze Stambułu budzą ciekawość wielu osób, które starają się poznać to niezwykłe miasto.

Ahmet Ümit to jeden z najbardziej znanych współczesnych tureckich pisarzy. debiutował jako poeta, ale szybko okazało się, że gatunkiem który przyniósł mu sławę jest epika, a konkretnie powieści sensacyjno-kryminalne. Jednym z najnowszych jego dzieł jest "Memento dla Stambułu" - monumentalna powieść kryminalna, w której niebagatelną rolę odgrywa historia miasta.

Przed jednym z najważniejszych stambulskich pomników zostają odnalezione zwłoki Necteda Denizela, archeologa i historyka sztuki. Ponieważ w portfelu denata oprócz dokumentów śledczy znaleźli dosyć dużą kwotę pieniędzy trzeba było odrzucić motyw rabunkowy. W jego dłoni znajdowała się niewielka złota moneta - jak się okazało antyczna, na której przedstawiona była podobizna legendarnego założyciela miasta, króla Byzasa.

Śledztwo prowadzi nadkomisarz Nevzat Akman wraz z dwójką swoich podwładnych. Początkowo nie mają zbyt wielkich sukcesów - zabójca profesjonalnie zatarł ślady, nie mogą też ustalić dlaczego znany i szanowany naukowiec stał się ofiara morderstwa. Jednak kiedy nazajutrz zostaje odnalezione kolejne ciało z zabytkową monetą w dłoni, a następnej nocy pojawiają się trzecie zwłoki już wiadomo, że zadziałało prawo serii. Akman i jego współpracownicy rozpoczynają wyścig z czasem. Już nie tylko szukają zabójcy oraz motywu, który łączyłby zamordowanych, ale próbują odgadnąć gdzie szaleniec podrzuci kolejną ofiarę...

Ahmet Ümit stworzył ciekawą intrygę, zbrodnie sypia się jak z rogu obfitości, a śledczy, pomimo wysiłków nie bardzo mogą pochwalić się sukcesami. Sprawdzają kolejne hipotezy, a kiedy już, już mają nadzieję, że wytypowali właściwego podejrzanego okazuje się, że byli w błędzie. W tym miejscu muszę przyznać, ze rozwiązanie zagadki jest niezwykle pomysłowe i konia z rzędem temu, komu uda się ustalić "kto zabił" zanim doczyta o tym w książce. 

Autor nie oszczędza tureckiego wymiaru sprawiedliwości, w bardzo ciemnych barwach maluje również tamtejszą administrację, gdzie łapówki, szantaż i inne metody zmiękczające oponentów są na porządku dziennym. Zabytkowe budynki ustępują miejsca betonowym architektonicznym potworkom, których właściciele nastawieni są wyłącznie na zysk, świątynie są przekształcane w budynki użyteczności publicznej, a piękno i tajemnica dawnego Stambułu ginie bezpowrotnie.

Chociaż "Memento dla Stambułu" to powieść kryminalna, to niebagatelną rolę odgrywa w niej historia miasta. Zabójca pozostawia swoje ofiary w miejscach związanych z wybitnymi władcami imperiów do których w swoich wielowiekowych dziejach należał Stambuł. Znajdowane przy nich monety, oraz historyczne lokalizacje stają się punktem wyjścia do opowieści na ich temat. Nadkoimsarz Akman jest zafascynowany historią swojego miasta i próbuje przynajmniej część swojej wiedzy przekazać Alemu i Zeynap, swoim młodym podwładnym. Od samego początku w śledztwie pomaga Leyla Barkin, dyrektorka jednego z największych stambulskich muzeów, prywatnie była żona pierwszej ofiary - nic wiec dziwnego, ze również ona dzieli się swoją wiedzą na temat historii miasta.

Tak więc jeśli lubicie ciekawą zagadkę kryminalną, a przy okazji chcielibyście się dowiedzieć czegoś na temat Stambułu/Konstantynopola/Bizancjum to jest to dla was wręcz idealna lektura.