Historia pewnej dynastii

Podejrzewam, że gdyby przeprowadzić sondę wśród uczniów (obojętnie jakiej szkoły) na temat, który z przedmiotów jest najnudniejszy, to prawie na pewno na pierwszym miejscu wylądowałaby historia. Właściwie to nie ma się czemu dziwić: trzeba wkuć ileś dat, pojęć, nazwisk, nazw geograficznych. A jeszcze warunki pokojów, przyczyny i skutki wojen, powstania, rewolucje - no każdy się kiedyś tej historii uczyć musiał, więc jakieś doświadczenia z tą historią mamy wszyscy. A ja stojąc po drugiej stronie biurka również z żalem stwierdzam, że  dzieje nasze ojczyste (a i powszechne takoż) w formie szkolnej są zwyczajnie niestrawne...

Tymczasem historia, opowiedziana w odpowiedni sposób, może być bardzo atrakcyjna i ciekawa. Sama, o ile tylko mi czas i podstawa programowa pozwolą, staram się przemycać na lekcjach jakieś "historyczne plotki, skandale i afery" - żelaznym punktem programu są np. małżeńskie perypetie Henryka VIII, ziemniaki królowej Marysieńki czy warunki sanitarne panujące w Wersalu. I o ile na temat warunków I pokoju toruńskiego wiedza wyparowuje niemal natychmiast, o tyle takie bzdurki w pamięci pozostają.

Jedną z osób, która o historii potrafiła opowiadać ciekawie był pisarz historyczny i publicysta Leon Lech Beynar, bardziej znany pod pseudonimem Paweł Jasienica, zaś do najbardziej znanych jego prac należy zbiór esejów historycznych dotyczących dziejów Polski od zarania do III rozbioru, podzielony na trzy części "Polskę Piastów", "Polskę Jagiellonów" oraz "Rzeczpospolitą Obojga Narodów". Na mojej półce książki te goszczą już od wielu lat, obszerne fragmenty (zwłaszcza "Polski Piastów") przeczytałam, ale jakoś nigdy nie miałam czasu zabrać się za czytanie tego jako całości. Dopiero teraz, zmotywowana wyzwaniem "Trójka e-pik" wzięłam się i przeczytałam "Polskę Jagiellonów".

Książka Jasienicy nie  jest w żadnym wypadku typowym dziełem naukowym czy podręcznikiem akademickim - znajdzie tu czytelnik oczywiście pewne daty, objaśnienie kilku pojęć, sylwetki królów, wodzów czy innych osób, które tworzyły historię, ale ta akurat wiedza stanowi ledwie niewielki procent całości.
"Polska Jagiellonów" to przede wszystkim obraz uwarunkowań społecznych, to omówienie pobudek, które kierowały decydentami wreszcie jest to próba bilansu tych dwustu lat, kiedy na krakowskim tronie zsiadał Jagiełło i jego potomkowie. Jasienica w swoim dziele wyraża pogląd (i moim zdaniem ma w swoich przemyśleniach rację), że najważniejszy wpływ na historię mają jednostki, bo jakże często decyzje wagi państwowej podejmowane były pod wpływem impulsu bądź chwilowego kaprysu władcy.
Dodać trzeba, że Jasienica nie zamyka się w sprawach polskich - wszak nie leżał nasz kraj na pustyni tylko pomiędzy innymi państwami i to od nich w dużej mierze zależała polityka jaką prowadzili Jagiellonowie.
Autor przy pisaniu książki opierał się na licznych materiałach źródłowych, kronikach polskich i zagranicznych, oraz na badaniach archeologicznych.

Książka Jasienicy to tekst dla osób zainteresowanych historię ,ale nie tylko - laik nie zostanie zasypany lawiną faktów i dat. Dostanie natomiast w ręce wszechstronny opis państwa i narodu w dawnych wiekach, napisany pięknym literackim językiem, okraszony dykteryjkami i ciekawostkami oraz licznymi fotografiami.
Warto przeczytać tę książkę.